Wiele osób, które rozpoczynają terapię, po przedstawieniu swojego problemu zadaje mi pytanie: „dlaczego?” "Dlaczego zachowuję się tak i tak…?", "Skąd wzięła się we mnie tendencja do…?", "Jaka jest przyczyna tego, że ja…?", "Jaki jest powód tego, że…?". Prawie zawsze odpowiadam im wtedy, że dociekanie przyczyn to pułapka i że nie tym będziemy się zajmować w trakcie wspólnej pracy.
Bardzo lubię wyszukiwać optymistyczne, budzące nadzieję sentencje i dzielić się nimi na Facebooku. Większość osób reaguje pozytywnie. Piszą, że cytaty są inspirujące, że dodają energii i zachęcają do działania. Raz na jakiś czas trafia się jednak ktoś, kto dowodzi, że choć cytaty są piękne, to przegrywają w konfrontacji z życiem, które jest o wiele bardziej złożone i trudne. Tego rodzaju krytyka przyjmuje najczęściej formę pytań zaczynających się od słów: „A co jeśli…?”.
Wchodzę do znanej perfumerii z zamiarem kupna konkretnej wody toaletowej. Wiem, czego potrzebuję, znam układ sklepu – jest więc dla mnie jasne, gdzie znajdę towar. Tuż przy wejściu zatrzymuje mnie ekspedientka: „Dzień dobry. Czy mogę w czymś pomóc?” – pyta uśmiechając się szeroko. Wytrącona ze schematu: ‘wejść – wziąć – zapłacić – wyjść’ odpowiadam uprzejmie: „Dzień dobry. Nie dziękuję”, a następnie kieruję się w stronę półki z perfumami.
„Dlaczego ja? Dlaczego właśnie mnie się to przytrafiło?!” – co rusz spotykam się z takimi pytaniami. Zazwyczaj poprzedza je dramatyczna opowieść o problemach, które życie zesłało na mojego rozmówcę. To, co łączy większość pytających, to specyficzna postawa, którą przyjmują wobec siebie i świata. Nazywam ją pozycją ofiary.
Jednej z pozostających u mnie w terapii par zadałam ostatnio takie zadanie: „Wygospodarujcie co wieczór 20-30 minut dla siebie. Wyłączcie telewizor, zaparzcie dobrą herbatę, rozsiądźcie się wygodnie na kanapie. Kiedy ustanie codzienna krzątanina, podzielcie się z drugą osobą tym, co was danego dnia ucieszyło, zaskoczyło, zaciekawiło, wzruszyło, zainspirowało, rozbawiło itp. Wymieńcie się ze sobą wszystkimi dobrymi rzeczami, które dzisiaj się wam przydarzyły”. Słysząc to ona i on uśmiechnęli się radośnie i – co w tym duecie zdarza niezmiernie rzadko – bez oporów przystali na moją propozycję.